Jak ewoluował proces jedzenia mięsa?

Naukowcy postarali się odtworzyć schemat żywieniowy, zaczynając od hominini – naszych odległych przodków. Ci jedli przecież mięso surowe, ale dopiero wynalezienie kamiennych narzędzi pozwoliło im robić to w sposób sprawny. O całej ewolucji jedzenia mięsa i wpływie systemu dietetycznego na zmiany rozwojowe w ludzkim organizmie opowie nam dzisiaj Jacek Rozterski, antropolog zaangażowany w szereg badań dotyczących procesów ewolucyjnych ludzi i otaczającego ich świata.

„Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda dowiedli, dlaczego współcześni ludzie mają znacznie mniejsze uzębienie aniżeli szympansy, czyli nasi najbliżsi kuzyni. Okazuje się, że wszystko zaczęło się od hominini, którzy jedli surowe mięso, ale do jego obróbki wykorzystywali kamienne narzędzia, dzięki którym mogli porcjować je na mniejsze kawałki. Duże partie tego rodzaju pożywienia nie były przecież zdatne do jedzenia. Sprawdzono to nawet realizując test. Grupa ochotników próbowała zjeść nieprzetworzone mięso kozie, bo ono najbardziej przypomina to dzikich zwierząt. Szybko stwierdzono, że bez jego pokrojenia na małe kawałki jest to praktycznie niemożliwe nawet, jeśli posiadalibyśmy tak mocne zęby jak szympansy. Hominini nie używali przecież ognia, dzięki któremu mięso staje się bardziej miękkie i kruche (ogień zaczęto stosować jakieś 500 tysięcy lat temu a hominini żyli 2,5 miliona lat wstecz).

Właśnie w ten sposób wyliczono, że surowe mięso, ale pokrojone na drobne kawałki zjada się sprawniej i wykonuje się wtedy nawet o 17% mniej ruchów szczęką. Patrząc na cały rok, daje to blisko 2, 5 miliona ugryzień mniej. Co za tym idzie, wynalezienie ostrych narzędzi i ich standardowe stosowanie do obróbki mięsa sprawiło, że twarzoszczęki naszych przodków na przestrzeni kolejnych lat uległy znacznemu zmniejszeniu. Dzięki temu szczeka stała się dużo bardziej ruchoma, zaczął rozwijać się narząd mowy a mniejsza głowa sprawiła, iż hominini wykazywali większą równowagę postury. To z kolei wpłynęło korzystnie na efekty ich codziennych polowań.

Do tej pory uznawano przecież, że to ogień był kluczowym czynnikiem w ewolucji człowieka i systemu jego wartościowego żywienia. Dzisiaj wydaje się być logicznym uzupełnienie tej tezy o fakt wynalezienia narzędzi, dzięki którym pożywienie mogło być porcjowane. Taki sposób obróbki jedzenia stosowano już przecież dużo wcześniej aniżeli pieczenie czy gotowanie mięsiwa. To właśnie ułatwienia w przegryzaniu pokarmu sprawiły, że finalnie możemy cieszyć się dzisiaj znacznie mniejszymi zębami, bardziej ruchomymi szczękami i krótszym przewodem pokarmowym (spożywanie mniejszych porcji wpływało przecież korzystnie na trawienie pokarmu). Faktem jest natomiast, że to ogień zmiany te przyśpieszył bardzo szybko.

Dzisiaj mięso jest podstawowym składnikiem naszej codziennej diety. Poddawane jest obróbce termicznej różnego rodzaju, dzięki czemu nie mamy żadnego problemu z jego konsumpcją. Co więcej, pożywienie mięsne stało się nie tylko czynnikiem koniecznym do przetrwania, ale wręcz rarytasem, którym zajadamy się pod różną postacią”.